Dünyanın en önemli mimari yapıtlarının başında gelen Sidney Opera Evi, Danimarkalı Jørn Utzon tarafından 1973 yılında tasarlanmıştır. Utzon, tasarımında kuşların kanatlarını, bulutların şeklini, deniz kabuklarını, ceviz ve palmiye ağaçlarını ve yatların yelkenleri ile kısmen de Meksika’daki Maya ve Aztek tapınaklarını aktarmak istemiştir.
- Sidney Opera Evi, Jørn Utzon’un eşsiz tasarımıyla dünya çapında ün kazanmıştır.
- Tasarım süreci 1956’da başladı ve 1973’te tamamlandı.
- Yapı, mimari açıdan kuş kanatları ve deniz kabuklarından esinlenerek tasarlanmıştır.
- İnşaat süreci, mimari ve mali zorluklarla dolu olmuştur.
- İkonik kabuk çatısı, 1 milyon beyaz seramik fayansla kaplanmıştır.
- İç mekanlar, dünyanın en büyük tiyatro perdelerine ve mekanik orguna sahiptir.
- Sidney Opera Evi, 2006 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmıştır.
- Mimarı Jørn Utzon, proje sürecinde istifa etmek zorunda kalmıştır.
- Yapının tamamlanması uzun ve sıkıntılı bir sürecin ardından gerçekleşmiştir.
- Utzon, tasarımıyla Pritzker Ödülü ve “Companion of the Order of Australia” ödülünü kazanmıştır.
- İnşaat, üç aşamada gerçekleştirilmiştir: podyum inşası, kabuk inşası ve iç tasarım.
- Yapı, çeşitli performans salonları ve çok amaçlı alanları barındırmaktadır.
- Toplamda 5.738 koltuk kapasitesi bulunmaktadır.
- İç mekanlar, Avustralya’nın en önemli sanatçılarını ağırlamaktadır.
- Yapının yapısal karmaşıklığı ve estetik değeri, mimarlık dünyasında büyük bir etki yaratmıştır.
- Proje sürecinde yaşanan tartışmalar, yapının benzersizliğini pekiştirmiştir.
- Sidney Opera Evi, Avustralya’nın simgelerinden biri haline gelmiştir.
- Yapı, Avustralya’nın kültürel ve sanatsal mirasının önemli bir parçasıdır.
Gelin bu mimari başyapıtı hep beraber inceleyelim..
Sidney Opera Evi Tarihi
Dünyanın en ünlü binalarından biri olan Sidney Opera Evi’nin tasarım süreci 1956 yılına dayanmaktadır. Avustralya’daki Yeni Güney Galler Hükümeti, 1956 yılında Sidney’de opera ve senfoni orkestralarının konserleri için inşa edilmesi gereken iki performans salonunun tasarımı için bir yarışma başlatmıştır. Yarışmaya birkaç basit eskiz çizimi ile katılan Utzon’un eskizleri yarışmanın jürilerinden Eero Saarinen tarafından oldukça beğenilmiş ve bu tasarımın gelişip dünyanın en önemli yapılarından bir olabilecek potansiyelinde görülmüştür.
Sidney Opera Evi’nın yapımına 1959,Mart ayında başlanmıştır. Taslak proje alanında bulunan Fort Macquarie Tramvay Deposu yıkılmış onun yerineyse yeni opera binası yerleştirilmiştir. Proje üç temel bölüme ayrılarak inşa edilmiştir:
1.Aşama: Podyum İnşası
Sidney Opera Evi inşasının ilk aşaması olan podyumun inşasına, mimar Jørn Utzon yapının tasarımını tamamlamadan başlanmıştır. Bu durumun yarattığı en büyük sorun yapının belirli bölümlerinde strüktürel problem olması olmuştur. Bu problemleri çözmek adına, 1963 yılında podyumda çeşitli değişikliklere gidilmiştir.
2.Aşama: Kabuk İnşası
1957-1963 yılları arasında, yapının mimarı Utzon ve yapının inşaat mühendislik işlerini üstlenen Arup firması birlikte çalışmış ve yapının küresel şeklini strüktürel olarak mümkün kılan bir kabuk sistemi geliştirmişlerdir. 12 defa tekrarlanan, acılı tasarım ve üretim süreci sonucu bir kürenin kesitlerinden oluşan nervürlü bir beton kabuk sistemi oluşturulmuştur.
Utzon, tasarımında her bir kabuğun mavi derin okyanustan çıkan beyaz yelkenler gibi algılanmasını amaçlamıştır. Bu estetik görüntüyü oluşturabilmek amacıyla yapının ikonik çatısı, İsveç’ten getirilmiş 1 milyon adet beyaz seramik fayans ile kaplanmıştır.
3.Aşama: İç Tasarım
Jørn Utzon, 1966 yılında proje masrafları gittikçe arttığı için tasarımından istifa etmek zorunda kalmıştır.
Projenin üçüncü aşaması, Utzon’ın istifası sonrası göreve gelen Peter Hall, David S. Littlemore ve Lionel Todd tarafından sürdürülmüş ve Utzon’ın orijinal tasarım anlayışında pek çok değişikliğe gidilmiştir. Avustralya Yayıncılık Komisyonu’nun istekleri üzerine, Utzon’ın tasarımında çok işlevli olarak tasarlanan opera ve konser salonu yalnızca konserler için tasarlanmış bir salon haline getirilmiştir.
1966 yılında istifa ettikten sonra Avustralya’dan kalıcı olarak ayrılan Utzon 1973 yılında yapılan açılışa davet dahi edilmemiştir. 2006 yılında Sidney Opera Evi’nin yapımı için mimara “Companion of the Order of Australia” nişanı verilmiş ve Jørn Utzon ödülün takdimi için ülkeye davet edilmişse de, bu kez de Jorn Utzon sağlık koşulları nedeniyle davete katılamamıştır. 2008 yılında vefat eden Utzon Opera Evi’nin son halini ziyaret edememiştir.
Sidney Opera Evi Mimarisi
Ekspresyonist bir anlayışa sahip olan yapı, 1,8 hektarlık bir alanda bulunmaktadır. 183 metre uzunluğu, 118 metre genişliği ile 161 bin ton ağırlığındaki yapı, deniz kotundan 25 metre aşağıda bulunan 588 beton ayak tarafından taşınmaktadır.
Dünyadaki en büyük tiyatro perdelerine ve dünyanın en büyük mekanik orguna sahip olan Sidney Opera Evi, toplamda 5.738 koltuk ve 5 salon barındırmaktadır. 25.000 kişilik bir şehrin ihtiyacını karşılayabilecek kadar elektrik tüketimine sahip olan yapı
- 2.679 kişilik bir Konser Alanı
- 1507 koltuk kapasiteli Joan Sutherland Tiyatrosu
- 544 Kişilik Drama Tiyatrosu
- 398 koltukluk Playhouse
- 400 kişilik Stüdyo
- 210 kişilik Utzon Odası
- Kayıt odası
- Çoklu kullanımlı Dış Alan, barındırmaktadır.
Sidney Opera Evi, günümüzde dünya standartlarının dahi üstünde yer alan bir gösteri ve sanat mekanı olarak tanınmakta ve sayılmaktadır. Dünyanın en önemli sanatçılarının performanslarını sergilemek isteyecekleri en önemli referans yapılardan biridir.
Kazandığı Ödüller
2006 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiştir. Utzon, Sidney Opera Evi tasarımı ile 2003 yılında Pritzker Ödülü’nü, 2006 yılında ise “Companion of the Order of Australia” ödülünü kazanmıştır.
- Sidney Opera Evi’nin mimarı kimdir?
- Sidney Opera Evi’nin mimarı Jørn Utzon’dur. Utzon, eşsiz tasarımıyla dünya çapında ün kazanmıştır.
- Sidney Opera Evi’nin yapımı ne zaman tamamlanmıştır?
- Sidney Opera Evi’nin yapımı 1973 yılında tamamlanmıştır. Ancak tasarım süreci 1956 yılında başlamıştır.
- Yapının tasarımında hangi doğal formlardan esinlenilmiştir?
- Yapının tasarımında kuş kanatları ve deniz kabukları gibi doğal formlardan esinlenilmiştir.
- Sidney Opera Evi’nin inşaatı hangi zorluklarla karşılaşmıştır?
- İnşaat süreci, mimari ve mali zorluklarla dolu olmuştur. Bu zorluklar, projenin tamamlanmasını zorlaştırmıştır.
- Yapının çatısı nasıl bir malzemeyle kaplanmıştır?
- Yapının ikonik çatısı, 1 milyon beyaz seramik fayansla kaplanmıştır.
- Sidney Opera Evi’nin iç mekanları ne gibi özelliklere sahiptir?
- İç mekanlar, dünyanın en büyük tiyatro perdelerine ve mekanik orguna sahiptir. Ayrıca çeşitli performans salonları ve çok amaçlı alanları barındırır.
- Yapı ne zaman UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiştir?
- Sidney Opera Evi, 2006 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne eklenmiştir.
- Mimarı Jørn Utzon, proje sürecinde neden istifa etmek zorunda kalmıştır?
- Jørn Utzon, proje sürecinde yaşanan mali ve mimari zorluklar nedeniyle istifa etmek zorunda kalmıştır.
Sidney Opera Evi Hakkında Düşüncelerim
Uzun süren tasarım arayışı ve sayısız denemeden sonra ortaya çıkan tasarı üzerinde eşsiz, maliyet olarak benzersiz bir yapı olan Sidney Opera Evi, yaşanılan gerginlikler ve mimarının görevi terk etmesinin gölgesinde yapılmış ve tamamlanmıştır. Günümüzde bir ikon haline gelmiş olan bu yapı geçirdiği aksaklıklar, sıkıntılı bütçe planları ve bol hatalı denemeler sayesinde bu ikonluğu yakalamıştır. Her sanatçının ve sanatseverin gönlünde taht kurmuş olan Opera Evi sadece bir opera alanı olarak kalmayarak bir toplanma alanı görevi görmüştür. Şüphesiz yaşanılan aksiliklerin izleri yapının yapısında hala daha fark edilmektedir. Fakat yapı, yine de doğru yolda yürümeye devam etmiş ve bugünkü konumuna ulaşmıştır.
Sidney Opera Evi hakkında siz neler düşünüyorsunuz? Sizce yaratılan kabuk dokusu ve sanatsal alanlar yapının bütünlüğü ve algısının oluşmasında etken mi? Yapının algısında veya yapısında eksik veya hatalı bir yön var mı? Fikirlerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın. Eğer hala göz atmadıysanız Dancing House incelememizi de buraya tıklayarak okuyabilirsiniz..
Mimar: Jørn Utzon, Peter Hall, David S. Littlemore ve Lionel Todd
Mimari Tarz: Ekspresyonist
Yıl: 1957- 1973
Yer: Sidney, Avustralya